Wetsevaluatie
De kwaliteit van de federale wetten wordt al sinds 2014 niet meer geëvalueerd. Het Comité belast met de Wetsvaluatie raakt maar niet afgeschaft in de Senaat en niet heropgericht in de Kamer. Nochtans zijn goede wetten een noodzakelijke voorwaarde voor de goede werking van de rechtsstaat en de economie; slechte wetten ondermijnen de rechten en vrijheden en de welvaart.
Wetten ordenen onze samenleving. Kwaliteitsvolle wetgeving is een noodzakelijke voorwaarde voor de goede werking van een democratische rechtstaat en een welvarende economie. Wetten moeten noodzakelijk, doeltreffend, doelmatig, rechtmatig, samenhangend, eenvoudig, duidelijk, gedragen, relevant en innovatievriendelijk zijn.
Helaas zorgen wetten vaak zelf voor problemen. Zij zijn vaak te ingewikkeld, nauwelijks toepasbaar, onvolledig, onsamenhangend of simpelweg verouderd. Bovendien, zoals rijkskanselier Otto von Bismarck (1815-1898) ooit zei: "Gesetze sind wie Würste, man sollte besser nicht dabei sein, wenn sie gemacht werden.“
Daarom werd bij Wet van 25 april 2007 in de schoot van het federale parlement een bicameraal Comité belast met de Wetsevaluatie opgericht met als nobele opdracht de federale wetgeving in België te evalueren en de kwaliteit ervan te verbeteren. Het Comité bestond uit elf volksvertegenwoordigers en elf senatoren.
Het Comité kreeg input uit de verzoekschriften van burgers, bedrijven of administraties, de rechtspraak van het Grondwettelijk Hof en de verslagen uit Kamer en Senaat. Daarmee ging het gezwind aan de slag. Wetten werden geëvalueerd en voorstellen tot wijziging werden uitgewerkt en overgemaakt. Maar na amper drie jaar viel de werking stil.
In mei 2014 stopte het Comité al zijn werkzaamheden en is sindsdien niet meer heropgestart. Er werden drie jaarverslagen gepubliceerd in 2011, 2012 en 2013-2014. De website is wel nog online en bereikbaar via de website van de Kamer.
Wat gebeurde er in 2014?
Door de zesde staathervorming was de werking van het federaal parlement hervormd. Sindsdien oefent de Kamer van Volksvertegenwoordigers de federale wetgevende bevoegdheid uit. De bedoeling was om het bicamerale Comité op te heffen om het bij Kamerreglement als monocameraal Comité te laten doorstarten.
Na eerdere wetsvoorstellen en amendementen keurde de Kamer eind november 2018 eindelijk de opheffing van het Comité Wetsevaluatie goed en zond de tekst over naar de Senaat, die het dossier op de agenda zette en inleidde in maart 2019. De behandeling werd beëindigd op 23 mei 2019 door de ontbinding van het parlement. De Senaat heeft de behandeling sindsdien niet meer hervat.
Bij de start van het parlementaire jaar in september 2024 citeerde de nieuwe Kamervoorzitter, Peter De Roover, uit het werk “De l'Esprit des Lois” (1748) van de Franse filosoof en magistraat Montesquieu (1689-1755). Samengevat: wetten moeten beknopt, precies, eenvoudig, eenduidig, duidelijk, robuust, nuttig en noodzakelijk zijn en getuigen van gezond verstand.
Kwalitatieve wetgeving is essentieel voor de goede werking van de rechtsstaat en de economie en kan enkel gewaarborgd worden door een systematische evaluatie van de wetgeving. Dat was en blijft het opzet van het Comité belast met de Wetsevaluatie.
Daarom vraag ik aan de voorzitter van de Kamer om zijn ambtsgenoot in de Senaat, Valérie De Bue, te contacteren en te vragen om het betreffende wetsontwerp onverwijld op de agenda te zetten en te stemmen, zodat de belangrijke taak van wetsevaluatie terug kan worden aangevat in de schoot van de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
De heropstart is broodnodig en dringend, temeer omdat de geïntegreerde impactanalyse van wetsontwerpen is verschrompeld tot het louter afvinken van enkele vakjes. Een lachertje dat niet om te lachen is, want de onverschilligheid en achteloosheid leiden tot contraproductieve wetgeving, overregulering en onnodig zware administratieve lasten.